3.4.3 Renterisico's, kasgeldlimiet en renterisiconorm
Bij het risicobeheer op de gemeentelijke financiering wordt onderscheid gemaakt in kortlopende financiering en langlopende financiering. Kortlopende financiering (ook wel vlottende schuld genoemd) heeft betrekking op leningen met een looptijd korter dan één jaar.
Leningen met een looptijd langer dan één jaar vallen onder de langlopende financiering.
Renterisico’s op korte financiering (kasgeldlimiet)
De kasgeldlimiet bepaalt dat gemeenten hun financieringsbehoefte voor slechts een beperkt bedrag met kort geld (looptijd < 1 jaar) mogen financieren. Hierdoor worden de renterisico’s op korte termijn beperkt. De kasgeldlimiet is, conform de Wet Fido, gelimiteerd tot 8,5% van het begrotingstotaal van een gemeente en mag maximaal 3 kwartalen achter elkaar worden overschreden.
Kortlopende financiering kent een relatief groot renterisico. Bij korte looptijden moeten bestaande leningen vaker worden vervangen met steeds opnieuw de onzekerheid over het actuele rentepeil op het moment van aantrekken van de nieuwe lening.
Voor het jaar 2025 bedraagt de kasgeldlimiet € 33 miljoen (= 8,5% x € 388 miljoen). Zolang het rentetarief voor kortlopende financiering lager is dan het actuele, of zich naar verwachting ontwikkelende rentetarief voor langlopende financiering, wordt de kasgeldlimiet in beginsel maximaal benut. Afhankelijk van de actuele ramingen van de ontwikkeling van de financieringsbehoefte wordt de kortlopende financiering omgezet in langlopende financiering (zie 3.4.2 Dekking financieringstekort).
Figuur 2 Prognose verloop liquiditeiten 2025
In de loop van het jaar toont de stand van de korte schuldpositie een wisselend beeld en is deze afhankelijk van het tempo en de fasering van de inkomsten en uitgaven gedurende het jaar. De kredietlimiet bij de BNG Bank is contractueel overeengekomen tot € 20 miljoen met een mogelijkheid tot overschrijding met € 5 miljoen tot een totaal van € 25 miljoen. De kasgeldlimiet ligt voor 2025 op € 32,9 miljoen. De opname van een langlopende lening van € 17 miljoen, zoals genoemd in 3.4.2, is verwerkt in de bovenstaande prognose van de korte schuldpositie.
Renterisico’s op langlopende financiering (renterisiconorm)
Renterisico is de mate waarin het saldo van rentelasten verandert door wijzigingen in het rentetarief op leningen met een oorspronkelijke rente typische looptijd van één jaar of langer en heeft betrekking op contractuele renteherzieningen en de aflossingen op de langlopende schulden.
De wettelijke renterisiconorm bepaalt dat het renterisico jaarlijks een bedrag ter hoogte van maximaal 20% van het begrotingstotaal mag zijn.
Hiermee is een maximum gesteld aan het renterisico op het totaal aan jaarlijkse aflossingen en eventuele renteherzieningen van de langlopende leningschuld.
Langlopende financiering wordt in beginsel aangetrokken als het wettelijk maximum voor de kortlopende schuld (kasgeldlimiet) is bereikt en als er sprake is van een structureel langjarig financieringstekort (zie § 3.4.2).
Voor het jaar 2025 bedraagt de renterisiconorm € 77,6 miljoen (= 20% x € 388 miljoen).
Bij het aantrekken van langlopende financieringsmiddelen wordt de looptijd en het aflossingsritme zodanig gekozen, dat het toekomstige renterisico onder de voorgeschreven norm blijft.
Naast de renterisiconorm wordt er gekeken naar de meerjarige financieringsbehoefte.
De looptijden van nieuwe leningen worden daarbij op elkaar afgestemd.
Ook wordt het renterisico verkleind door aflossingen van langlopende leningen over de jaren heen te spreiden.
Bedragen x € 1.000 | |||||
Renterisiconorm en renterisico's van de langlopende schuld 2025 tot en met2028 op basis van de geprognosticeerde leningportefeuille per 1 januari 2025 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
1 | Begrotingstotaal 1 januari 2025 | 387.071 | 387.071 | 387.071 | 387.071 |
2 | Vastgesteld percentage (Wet Fido) | 20,0% | 20,0% | 20,0% | 20,0% |
3 | Renterisiconorm (= 1 x 2) | 77.414 | 77.414 | 77.414 | 77.414 |
4 | Risico huidige vaste schuld herfinanciering | 8.503 | 8.503 | 8.303 | 8.303 |
5 | Ruimte onder risiconorm (= 3 - 4) | 68.911 | 68.911 | 69.111 | 69.111 |
6 | Risico als percentage (= 4/1) | 2,2% | 2,2% | 2,1% | 2,1% |
De bedragen genoemd onder 4 zijn de bedragen die in de jaren 2025 t/m 2028 gaan worden afgelost op de lening portefeuille zoals die bestaat per 1 januari 2025. Uit bovenstaande blijkt dat de risiconorm in 2025 niet overschreden gaat worden. Tevens blijkt dat ook de komende jaren geen overschrijding van de renterisiconorm wordt verwacht. Het huidige renterisico van 2,2% in 2025 is aan te merken als zeer laag ten opzichte van de wettelijke norm van 20%.